ብኸምዚ ኣብ ኔዘርላንድ ተኣማኒ ዜና ክትረክብ ትኽእል

ኣብ ኔዘርላንድ ናይ ዜና መራኸቢ ብዙሃን

ገለ ነገር ኣብ ዝሓትምሉ ወይ ዝዝርግሕሉ እዋን ናይ ክልቲኡ ወገን ናይቲ ታሪኽ ክነግሩ ኣለዎም። ኣብ መንጎ ሓቅታትን ርእይቶታትን ድማ ፍልልይ ክገብሩ ኣለዎም። ከምኡ እውን ሓበሬታኦም ካበይ ከም ዝረኸብዎ ክሕብሩን፣ ንሓደ ነገር ብመርትዖ ንምድራዕ ብዙሕ ምንጭታት ክጥቀሙን ኣለዎም።

ኣብ ኔዘርላንድ ዝደለኻዮ ክትዛረብን ክትጽሕፍን ትኽእል ኢኻ። እዚ ድማ ሓሳብካ ናይ ምግላጽ ናጽነት ይበሃል። ጋዜጠኛታት ብዛዕባ እንታይ ከም ዝጽሕፉ ወይ ከም ዝዝርግሑ ባዕላቶም ክመርጹ እውን ይኽእሉ እዮም። እዚ ናይ ፕረስ ናጽነት እዩ። ናይ ፕረስ ናጽነት እውን ልክዕ ከም ሓሳብካ ናይ ምግላጽ ናጽነት ኣብ

እዚ ቅዋም፣ ጋዜጠኛታት ብናጻ ክሰርሑ ከም ዝኽእሉ የረጋግጽ። እዚ ማለት ጋዜጠኛታት ብዛዕባ እንታይ ዜና ከም ዘዳልዉን ብኸመይ ሓበሬታ ከም ዘቕርቡን ባዕላቶም ውሳኔታት ክወስዱ ይኽእሉ እዮም ማለት እዩ። ጋዜጠኛታት ንኣብነት ብዛዕባ መንግስቲ፣ ኩባንያታትን ስርዓተ-ፍትሒን ዝምልከት ሓበሬታ ክምርምሩን ክዝርግሑን ይፍቀደሎም እዩ። ነዚ ድማ ብፖለቲካዊ ይኹን ንግዳዊ ረብሓታት ከይተጸልዉ ክገብርዎ ይኽእሉ እዮም።

ኣብ ኔዘርላንድ ብርግጽ ህዝባዊን ንግዳውን ናይ ተለቪዥንን ሬድዮን ፈነወታት ኣለዉ፡

ናይ ፕረስ ናጽነትን ሓሳብካ ናይ ምግላጽ ናጽነትን፣ ክትሕሱ፣ ኣድልዎ ክትገብር፣ ዓመጽ ንምጥቃም ንሰባት ከተለዓዕል ወይ ንኻልኦት ብሕማቕ ንኽትሕዝ ነጻ ኢኻ ማለት ኣይኮነን። ምኽንያቱ ድማ ከምኡ ምስ እትገብር፣ ንናጽነት ናይ ካልኦት ሰባት ኣብ ሓደጋ ስለ እተእቱው እዩ።

ሓሳብካ ናይ ምግላጽ ናጽነት መሰል ልክዕ ከም ካልኦት መሰረታዊ መሰላት ኣገዳሲ እዩ፣ ንኣብነት ኣድልዎ ንኸይግበረልካ ዘለካ መሰል። ሓደ ሓደ ግዜ ኣብ መንጎ ሓሳብካ ናይ ምግላጽ ናጽነት፣ ናይ ፕረስ ናጽነትን ካልኦት መሰረታዊ መሰላትን ዘሎ ደረት ኣበይ ምዃኑ ንምፍላጥ ኣጸጋሚ እዩ።

ኣብ ኔዘርላንድ ፕረስ ኣብ ዲሞክራሲን ንመንግስቲ ኣብ ምቊጽጻርን ዓብይ ተራ ይጻወት እዩ። ጋዜጠኛታት ሓበሬታ ይእክቡን ንህዝቢ የካፍሉን። ናይ መንግስቲ ፍጻመታት፣ ፖሊሲታትን ውሳኔታትን ብዝምልከት ይምርምሩን ጸብጻብ ይህቡን። ጋዜጠኛታት ዓበይቲ ኩባንያታት ወይ ቤት-ፍርዲ ንዝኣመሰሉ ካልኦት ስልጣን ዘለዎም ኣካላት እውን ይከታተሉ።

ጋዜጠኛታት ንመንግስትን ንካልኦት ሓያላት ኣካላትን ስለዝከታተሉ፣ ኣብ ሕብረተሰብ ኔዘርላንድ ኩሉ ሰብ ብዛዕባ እዚ ሓበሬታ ክረክብ ይኽእል። ንኣብነት መንግስቲ ስርሑ ብኸመይ ከም ዝሰርሕ ብዝምልከት። ካብዚ ሓበሬታ ብምብጋስ ድማ ህዝቢ ኔዘርላንድ ኣብ እዋን ምርጫታት ድምጹ ክውስን፣ ተቓውሞ ከስምዕ ወይ ብዛዕባ ህይወቱ ውሳኔ ክወስድ ይኽእል።

ብኸምዚ መንገዲ ፕረስ፣ ከም በዓል ናጽነትን ግሉጽነትን ዝኣመሰሉ ኣገደስቲ ክብርታት ዲሞክራሲ ንምሕላው ይሕግዝ። ከምኡ እውን መብዛሕትኡ ግዜ ፕረስ፣ ኣብ ኔዘርላንድ መንግስቲ ንዝተወሰኑ ነገራት ንምንታይን ብኸመይን ከም ዘዋድዶም ንኽገልጽ ከም ዝግደድ የረጋግጽ።

ጋዜጠኛታት ሓቂ ክዛረቡ ዘለዎም እኳ እንተኾኑ፣ ጋዜጣታት ወይ ፈነወታት ዜና ዝተፈላለየ ፖለቲካዊ ወይ ማሕበራዊ ቀዳምነታት ክህልዎም ግን ይኽእል እዩ። ሞያ ጋዜጠኛታት ሓበሬታ ምምርማርን ንሰባት ብጭቡጥ ምሕባርን እዩ። ንርእይቶታት ካብ ሓቅታት ክፈልይዎም እውን ኣለዎም። እንተኾነ ግን ሓደ ሓደ ግዜ ጋዜጠኛታት እውን ርእይቶኦም ይህቡ እዮም። ወይ ርእይቶ ናይታ ዝጽሕፉላ ጋዜጣ ይኽተሉ፣ እዚ ማለት ድማ ​​እቶም ሓቅታት ብዝተፈልየ መንገዲ ይጎልሑ ወይ ይጽሓፉ ማለት እዩ።

ኣብ ኔዘርላንድ እውን ውሑድ ተኣማንነት ዘለዎም ወይ ተኣማንነት ዘይብሎም ምንጭታት ዜናን ጋዜጠኛታትን ኣለዉ። ብፍላይ ኣብ ኢንተርነትን ማሕበራዊ መራኸቢ ብዙሓንን ሰባት ናይ ሓሶት ዜና ይዝርግሑ እዮም። እዚ ድማ ሓቂ ዘይኮነ ሓበሬታ እዩ። ዕላማ ናይቲ ዜና ቅንዕና ዘለዎ ሓበሬታ ንምዝርጋሕ ዘይኮነስ፣ ዝተወሰነ ርእይቶ ንምዝርጋሕ ወይ ገንዘብ ንምእካብ እዩ። እዚ ድማ ኣብ ኢንተርነት ዝዝርጋሕ ዜና፣ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢ ብዙሓን ዝቐርብ ቪድዮ ወይ ኣብ ናይ ዋትስኣፕ ጉጅለ ዝቐርብ ስእሊ ክኸውን ይኽእል።

ተኣማኒ ሓበሬታ ንምርካብ ክትገብሮም እትኽእል ሒደት ነገራት ኣለዉ፡ 

• ዝተፈላለዩ ጋዜጣታት፣ መጽሔታት ወይ ፈነወታት ዜና ክትከታተል ትኽእል ኢኻ። ስለዚ ሽዕኡ ሓበሬታ ከተነጻጽር ትኽእል። እዚ ድማ ናይ ሓደ ፍጻመ ዝያዳ ምሉእ ምስሊ ይህበካ።

• ኣብ ጋዜጣ ዓንቀጽ ኣንቢብካ ዲኻ? ስለዚ እታ ጋዜጣ ኣየኖት ምንጭታት ከም ዝጠቐሰት ክትምልከት ትኽእል ኢኻ። ሽዕኡ እቲ ሓበሬታ ካበይ ከም ዝመጽአ ትፈልጥ።

• ብማሕበራዊ መራኸቢ ብዙሓን ዜና ኣንቢብካ ዲኻ? ስለዚ እቲ ዘንበብካዮ ቅኑዕ ምዃኑ ንምርግጋጽ ኩሉ ግዜ ምንጭታት ጋዜጠኝነት መርምር። ንኣብነት እቲ ዜና ካብ ኣየነይቲ ጋዜጣ ከም ዝመጽአ ኣጻርይ።

• ዘደንጽዉ ኣርእስታትን ዘይተረጋገጹ ወረታትን ብዝምልከት ነቐፌታዊ ኩን። ሓደ ሓደ ግዜ ኣርእስቲ ናይቲ ዓንቀጽ ካብ ትሕዝቶ ናይቲ ዓንቀጽ ፍጹም ዝተፈልየ ነገር እዩ ዝዛረብ። ስለዚ ኣርእስቲ ጥራይ ኣይተንብብ።

ገና ቋንቋ ኔዘርላንድ ትመሃር ዲኻ ዘለኻ፣ ግን ድማ ናይ ኔዘርላንድ ዜና ክትከታተል ትደልይ ዲኻ? ስለዚ ዜና ኣብዚ ተኸታተል፡